Kazanılmış Değer Analizi Nedir? Ne İşe Yarar? Neden Gereklidir?
* Bu 5 farklı seçenek proje tümüne uygulanabildiği gibi her WBS için farklı yaklaşımlarda tanımlayabilirsiniz.
Gürkan GEÇİCİ
İnşaat Mühendisi
46
Kazanılmış değer analizi, proje yönetiminde yaygın olarak kullanılan bir performans ve geri bildirim aracıdır. Kazanılmış değer analizi, projenin mevcut durumunu ve ilerlemesini kapsam, zaman ve maliyet boyutları açısından net bir şekilde ortaya koyar. Projenin gidişatına ve mevcut eğilimlere dayanarak, gerçek maliyeti ve olası tamamlanma zamanını tahmin etmemizi sağlar.
Kazanılmış değer analizi, projenin başarılı olmasında çok kritik önem taşıyan
şu sorulara cevap sunmayı amaçlar.
- Proje takvimin önünde miyiz, gerisinde miyiz?
- Zamanı ne kadar verimli kullanmaktayız?
- Proje tahmini olarak ne zamana tamamlanacak?
- Planlanan bütçeyi aştık mı?
- Bütçeyi ne kadar verimli kullanmaktayız?
- Kalan işler ne kadar bütçeyle tamamlanacak?
- Projenin tamamı ne kadar bütçeyle tamamlanacak?
Kazanılmış değer analizi, üç temel veri üzerine inşa edilmiştir;
- Planlanan Değer (PV),
- Kazanılmış Değer (EV)
- Gerçekleşen Maliyet (AC)
Planlanan Değer, proje takviminin herhangi bir tarihine kadar planlanan tüm işlerin toplam bütçesidir. Planlanan İşin Bütçelenmiş Maliyeti olarak da bilinir. Projenin performası PV üzerinden ölçülür. Genel olarak planlanan bütçe S-Curvede denilen, kümülatif değerlerin oluşturduğu eğri ile gösterilir.
Kazanılmış Değer, Herhangi bir anında gerçekleşen ilerleme
karşısında olması beklenen değerdir. Yapılan İşin Bütçelenmiş Maliyeti olarak da bilinir. Bu değer PV cinsinden
ölçülür.
Gerçekleşen Maliyet, projenin herhangi bir anında tamamlanmış olan tüm işler için harcanmış olan kaynakların toplamıdır. Yapılan İşin Gerçek Maliyeti olarak da bilinir.
Daha iyi anlaşılması adına, aşağıdaki örnekle beraber mevcut devam eden bir basit projenin analizini yapalım;
Yukarıda görüldüğü şekliyle bir iş programımız olsun, proje bütçemizi de belirlemiş olalım,
Tablo 2'de bütçemizin aktivitelere göre ve aylara göre dağılımını yaptık,
3.Ay sonundaki proje durumunu değerlendirmek istiyoruz, 3 ay içerisinde tüm giderlerimizi belirliyoruz,
Proje Geneline Baktığımızda;
CV= EV-AC (Maliyet Varyansı = Kazanılan Değer - Gerçekleşen Gider)
CV = 17.750 - 24.300= -6550 (Durum Kötü!, Planladığım bütçeye göre 3 ayın toplamına göre 6550 TL fazla harcamışız. 3 aylık periyotta bütçemizin üzerine çıkmışız.)
CPI= EV/AC (Maliyet Performans İndex = Kazanılan Değer / Gerçekleşen Gider)
CPI = 17.750 / 24.300 = 0,730 (CPI<1, Eğer toplam gider, 17.500 olsaydı tam planlığımız gibi gitmiş olacaktı, fakat kazanılanın üstünde bir harcama yaptığımızdan dolayı index değeri 1 değerinden küçük bir değere karşılık gelmiştir.)
SV= EV-PV (Zaman Çizelgesi Varyansı = Kazanılan Değer - Planlanan Değer)
SV = 17.750 - 23.500= -5750 (Durum Kötü!, Planladığım bütçeye göre 3 ayın toplamına göre parasal karşılığı 5750 TL daha olan kazanımıma ulaşamamışız, takvim olarak gerideyiz.)
SPI= EV/PV (Zaman Çizelgesi Performans İndex = Kazanılan Değer / Planlanan Değer)
SPI = 17.750 / 23.500 = 0,755 (SPI<1, Eğer kazanımımız, 23.500 olsaydı tam planlığımız gibi gitmiş olacaktı, fakat kazanılan değer, planladığımız değerin altında kalmış olmasından dolayı index değeri 1 değerinden küçük bir değere karşılık gelmiştir.)
Faaliyetleri kendi içinde incelediğimizde;
- Faaliyet 1 schedule olarak zamanında gidiyor, parasal olarak da bütçemizin altında maliyetimiz var ve tam planladığımız gibi ilerliyor.
- Faaliyet 2 schedule olarak geride kalmışız, parasal olarak da bütçemizin üstünde maliyetimiz var. İstenmeyen durumun içindeyiz,
- Faaliyet 3 schedule olarak geride kalmışız, parasal olarak da bütçemizin üstünde maliyetimiz var. İstenmeyen durumun içindeyiz,
- Faaliyet 4 schedule olarak geride kalmışız, parasal olarak da bütçemizin üstünde maliyetimiz var. İstenmeyen durumun içindeyiz,
- Faaliyet 5 schedule olarak planladığımıza göre önde gidiyoruz, fakat parasal olarak bütçemizin üstünde maliyetimiz var.
Tekrar proje geneline dönersek;
ETC (Estimate to complete) = (BAC-EV) / CPI (Böyle giderse geriye kalan iş için tahmini maliyet ne olur?)
ETC (Estimate to complete) = (50.500-17.750)/0,73
ETC (Estimate to complete) = 44.863 TL (Bu performansla giderse, kalan iş bu tutara tamamlanmış olacak.)
EAC (Estimate at completion) = AC + ETC (Böyle giderse proje tahmini kaç liraya tamamlanmış olacak?)
EAC (Estimate at completion) = 24.300 + 44.863 TL
EAC (Estimate at completion) = 69.163 TL (Bu performansla giderse, bu proje tahmini olarak bu tutara tamamlanmış olacak.)
Yukarıda ETC hesabında, biz sadece yaklaşımlardan bir tanesini kullandık, ETC hesaplanırken 5 farklı yaklaşım kullanılıyor,
Aşağıda Primavera P6'dan bu mevzu ile ilgili kısmı görelim,
Herhangi bir WBS seçip, sekmelerden "Earned Value" kısmına gelirseniz, resimde gösterilen bu konuyla ilgili seçeneklere ulaşabilirsiniz. Şimdi bu 5 farklı yaklaşımı inceleyelim,
| 1. ETC= (BAC - AC) | (Budget at Completion - Actual Cost) (Resimde seçili olan seçenek) Yorum: "Proje bütçeyi aşmayacağını, maliyet artışı olmayacağı tahmin edilir.". Dolayısıyla EAC=BAC olmuş olur. |
| 2. ETC= (BAC - EV)/CPI | (PF=1/CPI olmasından dolayı ve 2.seçenekte PF=1 kabul edllmesi durumunda ETC = (BAC - EV) olmuş olur. (Yorum: "Projenin kalan kısmında maliyet sapması olmayacağı, kalan kısmın planlanan maliyette bitirilmesi tahmin edilir.) |
| 3. ETC= (BAC - EV)/CPI | (Yukarıdaki kazanılmış analiz örneğinde uyguladığımız yaklaşım. PF=1/CPI olmasından dolayı, CPI değerimize göre ETC hesaplamıştık. (Yorum: "Bu zamana kadar ki performans ne ise, bundan sonrada aynısı olur.") |
| 4. ETC= (BAC - EV)/(CPI*SPI) | (Maliyet endeksi ile takvim endeksinin çarpımıyla bir oran elde edilip, performans katsayısı olarak kullanılıyor. PF=1/(CPI*SPI) (Yorum:"Takvimsel olarak geride ve parasal olarak bütçenin üstünde giden bir projede, zamanında bitirebilme amacıyla kaynak yüklemesi yapılır, Dolayısıyla extra maliyet artışı da dikkate alınmış olur. Diğer durumda, takvimsel olarak ileride ve parasal olarak bütçenin altında seyreden projede, iki faktöründe olumlu seyredeceği analiz ediliyorsa, bütçe maliyetinin altında bir tutarda projenin tamamlanacağı tahmin edilir." |
| 5. ETC= (BAC - EV) * Custom PF | (Burada da istediğiniz Perfomans katsayısı değerini vererek, kalan maliyetlerinizi tahmin edebilirsiniz. (Yorum: "3. yaklaşımda olduğu gibi, projenin ortaya çıkan CPI değerinin yerine, bir takım nedenlerden dolayı, başka bir CPI değeri öngörüp, farklı bir tahmini kalan maliyetinizi hesaplayabilirsiniz.") |
EACt (Estimated Duration) = PD (Planning Duration) / SPI
EACt = 7 / 0,755 = 9,272 ay (Bu performansla devam edeceğini tahmin edersek, proje toplamda 9,27 ayda tamamlanmış olacak.)
Kullanılan formüllerin detaylı açıklamaları için bu sayfayı ziyaret edebilirsiniz,
Gürkan GEÇİCİ
İnşaat Mühendisi
46
11439 kez okundu 25.12.19 tarihinde yayınlandı
Bilgilendirme! Cevap ve yorum yazabilmeniz için sitemizde üye kaydınızın olması gerekmektedir.